COPD, ook wel rokerslong genaamd, is de Engelse afkorting van ‘chronisch obstructieve longaandoening’. Het is een ziekte waarbij je zowel longemfyseem als chronische bronchitis kan hebben of een combinatie van beide. Vaak begint de aandoening met chronische bronchitis en evolueert ze daarna naar longemfyseem. COPD is een chronische ziekte waarbij de toestand van de patiënt langzaamaan achteruit gaat. Het wordt steeds moeilijker om in of uit te ademen en het debiet van de longen verkleint.
De ontsteking bij een chronische bronchitis zorgt ervoor dat je meer slijm gaat aanmaken. Je slijmvliezen zwellen op en blokkeren de doorgangen in de longen. De wanden van je longen worden dus aangetast.
Emfyseem bemoeilijkt het uitademen. Dat komt doordat de longblaasjes zijn aangetast en niet meer goed kunnen samenvouwen als gevolg hiervan. Dit betekent dat ze de ingeademde lucht niet krachtig genoeg naar buiten kunnen duwen, wat tot ademnood leidt.
Doordat de eerste symptomen van COPD erg vaag zijn, wordt de ziekte vaak niet opgemerkt. Twee op de drie patiënten beseffen niet dat ze COPD hebben. Het overgrote deel van de patiënten is dan ook ouder dan 45 jaar wanneer de diagnose gesteld wordt. Pas wanneer de longbeschadiging vergevorderd is, komen de meeste klachten naar boven. Dit heeft ook gevolgen voor de behandeling. COPD blijft een chronische aandoening en kan dus niet genezen worden. Toch zijn de meeste behandelingen erg succesvol en kunnen ze een heel deel van de symptomen onderdrukken of verlichten. Het is belangrijk om zo snel mogelijk de juiste diagnose te stellen, zodat een behandeling kan opgestart worden die de afbraak van longweefsel beperkt.
COPD is wereldwijd de twaalfde doodsoorzaak en in het westen is het zelfs de vijfde meest voorkomende doodsoorzaak. Bovendien blijft het stijgen op de ranglijst. Dit komt door de toenemende luchtvervuiling in Westerse landen.
De meest voorkomende oorzaak van chronische bronchitis is roken. Zowel zelf roken als meeroken is schadelijk. Vanaf dat men gedurende tien jaar één pakje per dag heeft gerookt, stijgt het risico op COPD aanzienlijk. Je laat je in dat geval best een keer onderzoeken door je huisarts. Ongeveer 30% van de rokers ontwikkelt namelijk COPD. Een simpele en pijnloze ademtest kan je vertellen of je COPD hebt of niet.
COPD kan ook veroorzaakt worden door stoffen uit je privé- of werkomgeving. Voorbeelden hiervan zijn luchtvervuiling, irriterende dampen of chemische rook van verf, industrie, chemicaliën… Al deze gassen en dampen kunnen een abnormale ontstekingsreactie uitlokken.
Er zijn ook mensen die een erfelijke aandoening hebben waardoor ze vatbaarder zijn voor COPD. Verder is een premature geboorte een risicofactor voor het ontwikkelen van een chronisch obstructieve longaandoening. Ook slecht behandelde astma kan COPD veroorzaken. Het littekenweefsel dat ontstaat wanneer astma niet correct behandeld wordt, vormt dan de basis van de chronische ontsteking.
Astma is echter niet hetzelfde als COPD. Mensen met astma hebben doorgaans een normale ademhaling, maar af en toe hebben ze een aanval waardoor ademen moeilijker wordt. Hun levensverwachting wordt hier niet door beïnvloedt en meestal is de prognose van astma ook positief. Iemand met COPD heeft echter een verminderde levensverwachting. Deze ziekte is namelijk chronisch en je lichamelijke toestand gaat steeds achteruit. Ademen wordt moeilijker en dit is 24 uur per dag zo.
De symptomen uitten zich meestal pas als de ziekte al vergevorderd is. Ze kunnen behandeld worden, maar de aandoening op zich kan niet genezen worden. Hoe langer je ziek bent, hoe erger de symptomen zullen worden. Uiteindelijk leiden ze tot de dood. Toch blijkt dat de meeste patiënten voor die tijd al aan een andere aandoening overleden zijn. De achteruitgang van chronische bronchitis gaat namelijk zeer traag en duurt dan ook lang. Het is wel typisch voor COPD dat de klachten soms op korte tijd veel erger kunnen worden om dan weer een tijdje te stagneren. Het gaat in trapjes achteruit. Zo’n aanval wordt ook wel exacerbatie genoemd. Vaak verdwijnen de ergste klachten spontaan na een tweetal weken, maar soms is een opname in het ziekenhuis noodzakelijk.
Dit is een progressief symptoom. In het begin valt het nog mee, maar uiteindelijk sterft de patiënt door ademnood.
Van kortademigheid of dyspneu heb je vooral last tijdens fysieke inspanningen. De meeste patiënten gaan hierdoor inspanningen vermijden, wat hun uithoudingsvermogen niet ten goede komt. Ze gaan nog sneller moe zijn en nog sneller kortademig zijn. Bij de minste inspanning hebben ze al last. Het is bijgevolg een vicieuze cirkel.
Expectoraties of extra slijmen zijn typisch voor COPD. De longen kunnen de slijmen niet meer zelf afvoeren en daarom moet je extra hoesten om ze te verwijderen. De slijmen zijn doorgaans doorzichtig, wit of gelig. Wanneer ze een andere kleur hebben, wijst dit meestal op een ontsteking. Je gaat dan best even langs je huisarts.
Sommige mensen moeten enkel ’s morgens hoesten en anderen hebben er de ganse dag last van. Hoesten is een manier om het slijm uit je longen te krijgen. De hoest die bij COPD hoort, wordt ook wel ‘rokershoest’ genoemd.
Dit wil zeggen dat je huid blauw kleurt. Het komt door een gebrek aan zuurstof in je bloed.
In een vergevorderd stadium van COPD hebben patiënten een typisch uitzicht. Dit wordt ook wel ‘pink puffer’ of ‘blue bloater’ genoemd. De woorden zeggen het zelf: de ene vorm van chronische bronchitis geeft je een roze huidskleur. De andere veroorzaakt een blauwe teint in je gelaat en je borstkas zwelt ook op door zwelling en obstructies in je longen.
Onrechtstreeks heeft COPD ook gevolgen op andere delen van je lichaam. Dit komt wel vaker voor bij chronische en levensbedreigende aandoeningen. Patiënten met COPD hebben ook vaker dan anderen last van:
Oedeem is het vasthouden van vocht waardoor dat lichaamsdeel opzwelt.
Elke behandelingstechniek voor COPD richt zich op symptoombehandeling. Waar mogelijk probeert men de symptomen te laten verdwijnen. Als dit niet kan richt de behandeling zich op het beperken van de symptomen zodat schade aan de longen zoveel mogelijk voorkomen wordt.
Roken verkort enkel je levensduur en maakt de klachten erger.
Vraag niet te veel van je lichaam en rust regelmatig, maar beweeg wel voldoende. Anders kom je in een vicieuze cirkel terecht waarbij je steeds minder gaat bewegen, omdat je altijd maar sneller moe wordt. Zowel je algehele lichaamsconditie als de kracht van je ademhalingsspieren moet je verhogen of op peil houden door te trainen. Dit kun je onder andere doen door te wandelen, fietsen of zwemmen. Verder zijn er ook meer en meer fitnesscentra die een trainingsprogramma op maat aanbieden voor mensen met COPD. Je ademhalingsspieren train je dan weer best onder begeleiding van een kinesist.
De kinesist kan je leren hoe je het best de slijmen ophoest.
De ergotherapeut leert je om op een aangepaste manier activiteiten uit te voeren zodat je zo lang mogelijk zelfstandig kunt functioneren. Dit kan zowel zonder als met het gebruik van hulpmiddelen zijn.
Een aangepaste voeding zorgt ervoor dat je lichaam voldoende energie heeft en dat je gewicht op peil blijft.
Aangepaste voeding bij een droge mond: Eet extra saus, kauw lang op je eten alvorens je het doorslikt, drink bij elke hap voedsel een slok water, kies voor sappige gerechten.
Aangepaste voeding bij overtollige slijmvorming: botermelk, zure room en yoghurt zorgen voor een verminderde aanmaak van slijm. Melk kan dan weer meer slijmen veroorzaken, maar het is toch belangrijk om voldoende zuivelproducten te eten zodat je gezond blijft.
De meeste behandelingsopties bestaan uit de inname van geneesmiddelen:
Deze worden meestal in een inhalator gegeven. Ze helpen om je kortademigheid, ten gevolge van vernauwde luchtwegen, te voorkomen.
Het geneesmiddel heeft een ontspannende werking op je bronchiën waardoor ze verwijden.
Wanneer de ontsteking afneemt, kun je automatisch beter ademen.
Enkel bij een bacteriële infectie heeft dit zin.
Als geneesmiddelen alleen de ziekte niet langer onder controle kunnen houden en de patiënt zich in stadium twee bevindt, wordt er soms een multidisciplinaire of chirurgische behandeling opgestart.
Voorkom dat je lichaam energie moet steken in het vechten tegen andere aandoeningen door je ertegen te laten inenten.
Kalmeringsmiddelen verlammen ook de ademhalingsspieren gedeeltelijk, wat gevaarlijk kan worden. Slijmoplossende geneesmiddelen hebben dan weer geen effect bij COPD.
Multidisciplinaire hulp:
Deze multidisciplinaire behandeling omvat vele facetten. Je krijgt hulp bij het stoppen met roken, je ontvangt voedingsadvies en je volgt krachttraining om je uithouding te verhogen en je ademhalingsspieren te versterken. Verder leer je over COPD met als doel dat je dan beter begrijpt waarom het zo belangrijk is dat je je leefgewoontes aanpast. Tot slot word je ook op sociaal en psychologisch vlak ondersteund tijdens dit hele proces.
Mensen die effectief stoppen met roken, hun voeding aanpassen en de krachtoefeningen uitvoeren blijken minder vaak in het ziekenhuis te belanden. Bovendien zijn hun ziekenhuisverblijven veel korter dan die van andere patiënten met COPD. Hun levenskwaliteit verhoogt door het volgen van de pulmonaire revalidatie.
Wanneer je in ademnood komt, kun je extra zuurstof toegediend krijgen.
Chirurgische ingreep:
Tijdens de ingreep worden delen van het beschadigd longweefsel verwijderd. Zo maakt de chirurg meer plaats in je borstkas voor de rest van je longen. Hierdoor gaan ze efficiënter werken. Deze ingreep wordt enkel bij zeer ernstig emfyseem toegepast.
Bij zeer ernstig emfyseem kan de transplantatie van een long tijdelijk helpen. Het verlengt echter niet je levensduur, enkel je levenskwaliteit kan erdoor verbeteren.
Wanneer je kampt met een blessure of een ziekte, is dat natuurlijk erg vervelend. Het is dan ook vanzelfsprekend dat je zo snel mogelijk van deze ziekte of blessure wil herstellen. Gelukkig kun je met de juiste zorgverzekering een heel eind komen. Hieronder vertellen we je op welke manier een zorgverzekering jou in dit proces […]
Een knieblessure of knieartrose kan slopend zijn. Of het nu komt door een actieve levensstijl, leeftijdsgerelateerde activiteiten of een andere reden, een nieuwe knie verandert uw leven. Voor veel mensen wordt het revalidatieproces na een nieuwe knieoperatie nog moeilijker door de bijkomende fysieke en psychologische uitdagingen. Maar als u weet hoe u zich staande kan […]
Het is eindelijk zomervakantie en je hebt er zin in, want je gaat op reis. Je wilt optimaal genieten van je welverdiende vakantie en zorgeloos op reis gaan, maar soms lukt dat niet helemaal. Er zijn allerlei problemen die op kunnen duiken tijdens je vakantie: van vliegangst tot een voedselvergiftiging op een verre bestemming. In […]
Het is natuurlijk erg vervelend als je dagelijks pijn ervaart. Helaas is dit vaak het geval bij knie- en heupklachten. Deze klachten kunnen door allerlei verschillende oorzaken ontstaan. Het vervelende van deze klachten is dat ze soms veroorzaakt worden door andere aandoeningen elders in het lichaam. Gelukkig zijn er verschillende acties die ondernomen kunnen worden […]
Verslavingszorg is een tak van de gezondheidszorg die hulp biedt aan mensen met een verslaving. Door een totaal aanpak aan te bieden aan personen met een verslaving ontstaat kwalitatief hoogstaande verslavingszorg. Als je contact opneemt met de verslavingskliniek krijg je eerst een intakegesprek. Het intakegesprek is bedoeld om kennis te maken en hierbij wordt de […]
Langzaamaan bewegen we ons richting het einde van de pandemie. Het maakt dat steeds meer mensen vragen hebben over de dekking van hun verzekering tegen kosten die voortkomen uit een besmetting met COVID-19. Worden de kosten voor een ziekenhuisopname volledig vergoed als ik mij niet heb laten vaccineren? Welke kosten betaal ik zelf bij een […]
Wanneer je je bezighoudt met de (her)inrichting van de eigen woning, dan is de gezondheid van de woning een van de dingen die altijd centraal dient te staan. DIt komt omdat we ontzettend veel tijd in de eigen woning doorbrengen. Wanneer de woning niet ‘gezond’ genoeg is, dan kan er namelijk al snel schade aan […]
In de zwangerschap komt pijn in het bekken vaak voor. Zo’n 50 procent van de zwangere vrouwen heeft last van bekkenpijn of lage rugpijn. Gelukkig zijn er een aantal dingen die je kunt doen om de klachten te verminderen. Wij delen een aantal praktische tips en oefeningen met je. Veel voorkomende klachten bij bekkeninstabiliteit […]
Veel vrouwen hebben iedere maand weer last van buikpijn, hoofdpijn of een vermoeid gevoel door de menstruatie. Buikpijn en krampen bij de ongesteldheid worden veroorzaakt door de samentrekkende baarmoeder. De baarmoeder trekt samen om het slijmvlies naar buiten te laten gaan. De mate van de klachten verschilt per persoon. Wat kun je doen bij menstruatiepijn? […]
Een te hoge of te lage luchtvochtigheid – dat wil je voorkomen in huis. Op internet zijn er tal van trucs en tricks te vinden om de luchtvochtigheid tussen de 40 en 60 procent te houden, maar waarom is dit nu zo belangrijk? Zowel te veel als te weinig vocht in de lucht is slecht […]